Staking là gì? Stake coin là gì và những thông tin cần chú ý

Trong bài viết này, Cryptocoin24h sẽ làm rõ cho bạn những nội dung trên:

Staking là gì?

Staking là gì? Staking là hành động giữ và khóa một lượng coin/ token nhất định để nhận được phần thưởng từ chúng. Lượng coin/ token này có thể được khóa trong ví hoặc các nút của một dự án Blockchain trong một khoảng thời gian nhất định. Phần thưởng (Reward) sẽ dựa trên công sức người dùng đã bỏ ra bao gồm: lượng coin stake & thời lượng stake.

Proof of Stake là thuật toán đồng thuận trong Blockchain. Trong đó, những nhà đầu tư tham gia sẽ stake coin (đặt cược coin) của họ vào mạng lưới Blockchain để xác thực giao dịch và tạo khối mới. Phần thưởng (gồm phần thưởng khối và phí giao dịch) sẽ được trao cho những người tham gia PoS để làm động lực cho các đóng góp của họ.

Phân loại Staking Coin:

Staking trong cơ chế đồng thuận PoS

Tức là một số lượng coin/ token nhất định sẽ được đặt cược để đảm bảo cho nhiệm vụ cụ thể nào đó. Trong cơ chế PoS, người tham gia stake coin để đảm bảo, chứng minh năng lực xử lý giao dịch và tạo khối của mình, đồng thời nhận được phần thưởng với công sức bỏ ra. Việc Staking này tác động trực tiếp tới mạng lưới Blockchain.

Ví dụ điển hình là các dự án Blockchain Platform như IOST, OneLedger (OLT), TomoChain, WAX, Tron (TRX),…

Lưu ý: PoS là cơ chế đồng thuận nói chung và tổng quát nhất của hình thức “Đặt cược coin để thực hiện nhiệm vụ được giao”. Ngoài ra, nó còn nhiều biến thể khác của loại hình này như PoSV, DPoS,… Tuy nhiên, chúng đều hoạt động dựa trên việc đặt cược coin.

Vì vậy, trong bài viết này, mình sẽ sử dụng thuật ngữ PoS để nhắc tới các cơ chế đồng thuận sử dụng hình thức đặt cược coin này.

Staking để nhận Reward

Người dùng sẽ dùng token của mình để stake lại vào trong hệ sinh thái của dự án. Việc Staking này không trực tiếp tham gia vào việc xác thực các giao dịch hay bất cứ nhiệm vụ gì liên quan tới các hoạt động trong mạng lưới. Tuy nhiên, dự án vẫn gọi là stake. Trên thực tế, nó mang ý nghĩa giống như lock nhiều hơn. Người dùng lock càng lâu thì nhận được phần thưởng reward càng nhiều.

Ví dụ: Stake KCS trên sàn (hold) để nhận thưởng thêm KCS. Lượng KCS làm phần thưởng được lấy từ lợi nhuận thu được của sàn chứ không phải từ việc tạo khối mới hay phí giao dịch.

KCS là ERC-20 Token trên Ethereum và việc Staking KCS không có bất kỳ tác động nào tới mạng lưới Blockchain của Ethereum.

Lợi ích của Staking là gì?

Đối với người tham gia staking – Staker

Lợi ích của việc Staking là gì đối với các Staker:

Tạo nguồn thu nhập thụ động & tăng lượng coin trong thời gian Staking: Đây là lợi ích đầu tiên và rõ ràng nhất mà ai cũng có thể nhìn ra.

Thay vì việc để trên các sàn giao dịch mà không nhận gia tăng thêm số coin, nhà giao dịch có thể đưa vào stake và nhận thêm số coin trong quá trình stake đó. Tất nhiên, việc này sẽ phù hợp với các nhà đầu tư muốn hold đồng coin đó lâu dài. Còn nếu holder muốn trade, mua bán liên tục thì sẽ không phù hợp.

Tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW: Điều này rất dễ thấy khi so sánh 1 dàn máy ASIC mới nhất với 1 máy tính cấu hình cao.

Để tham gia Staking tất nhiên, holder phải thoả mãn một số điều kiện của dự án. Không chỉ là số lượng coin mang đi stake, mà còn có cả các yêu cầu về cấu hình máy để tham gia stake. Đặc biệt là các nhà đầu tư muốn trở thành Nodes, Masternodes chính trong mạng lưới Blockchain thì chắc chắn sẽ cần các máy tính cấu hình cao hơn.

Tuy nhiên, với PoS, nhà đầu tư không cần thật nhiều máy tính để chạy Nodes mà gần như chỉ cần 1 máy và cài đặt 1 lần. Việc còn lại là tăng số lượng coin Staking bên trong đó. Việc này khác biệt và tiết kiệm hơn nhiều so với việc PoW – càng nhiều máy tính cấu hình cao thì càng đào được nhiều.

Tính an toàn: Việc Staking được thực hiện an toàn vì có bản backup.

Đồng thời, trước khi chính thức Staking, holder đã có thể tính toán tỉ lệ lợi nhuận của mình sau khoảng thời gian Staking đó như ngày giờ nào nhà đầu tư được unlock, hay nếu muốn un-stake giữa chừng thì bạn mất bao lâu để nhận được coin.

Đối với các dự án

Lợi ích của việc Staking đối với các dự án:

• Staking trong PoS chính là hình thức để các Blockchain nền tảng tạo tính phi tập trung cho mạng lưới của họ. Quyền lực và sức mạnh của mạng lưới lúc này sẽ được chia cho những người tham gia (Node, Masternodes…).
• Tận dụng được nguồn lực bên ngoài cùng tham gia vận hành mạng lưới thông qua các nút.
• Tạo động lực (Incentives) tham gia mạng lưới: Việc tham gia stake và nhận được phần thưởng sẽ giúp những người tham gia duy trì hoạt động của họ.
• An toàn cho mạng lưới: Để thực hiện các vụ tấn công, các hacker phải nắm giữ sức mạnh 51% của mạng lưới. Việc phân tán sức mạnh đó ở các nút khác nhau sẽ khiến cho việc gom sức mạnh của chúng để tạo các cuộc tần công là điều gần như bất khả thi.
• Tác động phần nào tới giá cả của coin, mình sẽ phân tích rõ hơn ở phần dưới.

Các rủi ro khi Staking là gì?

Staking là hình thức đầu tư đem lại lợi nhuận đều đặn, nhưng chúng cũng có những rủi ro nhất định:

Trong suốt thời gian Staking, lượng coin tham gia stake bị khoá lại.

Nhà đầu tư sẽ không thể thực hiện bất kỳ việc mua/bán hay trading nào với lượng coin/ token này. Việc un-stake sẽ khiến nhà đầu tư không đạt được phần thưởng như mong muốn ban đầu. Thường thì để un-stake, nhà đầu tư cũng sẽ phải mất 1 khoảng thời gian để lấy lại số coin/ token đã mang đi stake. Có thể khi nhận được số coin/ token đó thì cơ hội đã qua rồi.

Không phải lúc nào Staking cũng có lời. Rủi ro lớn nhất holder có thể gặp phải là giá coin down.

Ví dụ: Khi stake 1,000 coin X (giá $0.1/X) với lãi suất là 30%/năm. Tới khi holer nhận lợi nhuận thì tổng số coin nhận được sẽ là 1,300 coin X. Nhưng nếu giá chỉ còn $0.07/X thì tổng giá trị lúc này còn $91 đô la (thấp hơn $100 đô la đầu tư ban đầu).

Tác động của Staking tới giá đồng Coin:

Việc người dùng Staking đối với các dự án sử dụng cơ chế đồng thuận PoS có ý nghĩa quyết định đối với cả mạng lưới Blockchain đó. Việc ấy là hiển nhiên.

Nhưng với các dự án áp dụng cơ chế PoS, khi bắt đầu cho phép Staking thì nó tác động thế nào tới giá cả của đồng coin/ token đó?

Một số tác động tới nguồn cung và lưu thông mà nhà đầu tư có thể thấy ngay: Lượng coin mang đi stake sẽ bị lock trong khoảng thời gian đó. Có nghĩa là số coin này không thể tham gia lưu thông, mua bán trên các sàn giao dịch. Vì vậy, nó khiến cho lượng coin lưu thông trên thị trường giảm đi.

Về cơ bản, khi lượng cung trong thị trường giảm đi tức là độ khan hiếm của nó tăng lên, nó sẽ làm cho giá tăng. Đây là quy luật cung cầu cơ bản.

Chúng ta hãy lấy 1 ví dụ cụ thể như sau với đồng TOMO:

• Ngày 10/12/2018, TomoChain công bố chương trình cho các ứng viên chạy Masternode.
• Ngày 14/12/2018, TomoChain chính thức ra mắt Mainnet và cho phép các Masternode stake đồng TOMO coin. Đồng thời cho các người dùng khác voting cho các Masternode này.
• Tính tới thời điểm mình thực hiện bài viết này (08/08/2019), đang có 39,851,005 TOMO (chiếm 64.5% tổng lưu thông trên thị trường) đang được stake để tham gia vào cơ chế đồng thuận PoSV. Giá TOMO tăng tới 300% trong khoảng thời gian từ lúc bắt đầu cho phép Staking.

Lưu ý:

• TomoChain sử dụng cơ chế đồng thuận PoSV (Proof of Stake Voting): Tức là sẽ có các Masternodes chịu trách nhiệm xác thực giao dịch và tạo khối. Để trở thành Masternode họ phải thoả mãn một số điều kiện. Trong đó có yêu cầu phải có 50,000 TOMO để trở thành ứng viên.
• Những người dùng khác có thể dùng TOMO voting cho các ứng viên của mình. Nếu ứng viên đó trở thành Masternode thì họ cũng sẽ được nhận reward tương ứng.
• Việc đồng TOMO tăng giá 300% không phải hoàn toàn do tác động của việc Staking. Rõ ràng trong thời gian này, giá TOMO cũng lên xuống nhiều lần. Tuy nhiên, tác động của việc Staking tới giá của TOMO là có thật và tương đối rõ ràng khi tổng lưu thông của nó đã giảm 64.5% do đã tham gia vào Staking.

Các thông số cần chú ý khi Staking Coin

Tỉ lệ lạm phát

​Đây là tỉ lệ coin mới sinh ra so với lượng coin đang được lưu hành.

Trong Staking của cơ chế PoS, phần thưởng cho các staker đến từ 2 nguồn là phí giao dịch và block mới được sinh ra. Tức là, sẽ có lượng coin mới được sinh ra đưa vào thị trường sinh ra lạm phát.

Tỉ lệ lạm phát này ảnh hưởng trực tiếp tới lượng lưu thông và giá của đồng coin đó. Đối với các coin có cơ chế PoS thì tỉ lệ lạm phát này luôn luôn có.

Thời gian lock

Đây là thời gian mà coin bị lock. Thời gian này nhà đầu tư có thể chọn ngay từ đầu. Thường các dự án sẽ cho các tuỳ chọn từ đầu. Ví dụ: 1 tháng, 3 tháng, hay 1 năm… Sau khoảng thời gian này bạn mới có thể nhận lại lượng coin đã tham gia stake.

Với các Node hoặc MasterNode tham gia stake thường xác định lock luôn trong suốt thời gian làm Node. Trong thời gian ấy, họ nhận reward làm nguồn thu.

Thời gian unlock

Phần lớn các nhà đầu tư đều có thể un-stake trước khi kết thúc quá trình stake. Tuy nhiên, nhà đầu tư sẽ không thể nhận lại coin ngay sau khi nhấn nút “un-stake” mà thường sẽ phải mất 1 khoảng thời gian nhất định.

Các dự án tạo ra quy tắc này để việc un-stake không ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của mạng lưới và họ có thời gian xử lý nếu lượng coin un-stake quá lớn.

Ví dụ: Trong TomoChain, các voter cho Masternode nếu muốn unstake sẽ nhận được sau 48h. Còn đối với Masternode muốn dừng hoạt động, họ sẽ chỉ nhận được TOMO sau 30 ngày.

Lãi suất Staking

Đây có lẽ là thông số nhiều holder quan tâm nhiều nhất – Tỉ lệ lãi được nhận sau 1 khoảng thời gian Staking. Con số này càng lớn thì lượng coin/ token nhận được sau khi stake càng lớn.

Tuy nhiên, để tối ưu nhất thì ngoài con số lãi suất cao chúng ta còn cần quan tâm tới các chỉ số khác nữa.

Số lượng tối thiểu để tham gia Stake Coin

Đây là lượng coin tối thiểu để 1 user có thể bắt đầu tham gia Staking. Tuỳ vào từng dự án mà con số này có thể khác nhau.

Ví dụ: TomoChain yêu cầu 100 TOMO, Decred (DRC) cần tối thiểu 5 DRC để bắt đầu Staking.

Độ tuổi coin

Là khoảng thời gian coin được đem vào stake cho đến lúc nó có thể tham gia việc Staking chính thức (thời gian mà coin bắt đầu sinh lời). Tuỳ vào từng dự án, thời gian này có thể từ vài giờ tới vài ngày.

Weight (Độ tuổi coin và số lượng coin)

Weight bao gồm độ tuổi coin và số lượng coin. Ở đây nhà đầu tư có thể hiểu nó như sức nặng của coin.

Giá trị Weight này càng cao (lượng coin càng lớn và thời gian coin tham gia stake càng lâu) thì khả năng giành được quyền xử lý giao dịch và tạo khối càng lớn. Vì vậy, nó ảnh hưởng trực tiếp tới reward (phần thưởng) mà nhà đầu tư sẽ nhận được trong tương lai.

Cách để tối ưu lợi nhuận khi Staking?

Dựa trên các thông số ảnh hưởng trực tiếp tới Staking kể trên, nhà đầu tư có thể phần nào biết được cách điều chỉnh các chỉ số này ra sao để thu được nhiều reward nhất, lợi nhuận cao nhất. Trong phần này, mình sẽ nhắc tới cách thức để tham gia Staking được nhiều lợi nhuận nhất.

Xác định phương pháp phù hợp

Đầu tiên là phân loại theo nhu cầu và lượng coin nắm giữ:

Với những người có số lượng coin nhỏ (không đủ làm một Node hoặc Masternode):

• Phương án tốt nhất là tham gia voting, hoặc Staking vào các Node đã có sẵn để nhận reward từ Nodes đó. Hình thức này bao gồm Staking ngay trên ví, hoặc trên một số sàn hỗ trợ.
• Với những người có lượng coin nhỏ, xác định hold lâu dài, thì việc Staking sẽ giúp họ kiếm thêm 1 lượng coin trong khoảng thời gian đó.

Với những người tích trữ số lượng coin lớn:

• Họ cũng có thể áp dụng cách trên nếu muốn linh hoạt trong quá trình lock coin. Hoặc có thể ứng cử làm các Node hoặc Masternodes trực tiếp tham gia xử lý giao dịch và tạo khối.
• Cách này sẽ giúp người staker nhận nhiều reward hơn. Nhưng tất nhiên cũng sẽ yêu cầu cao hơn về cài đặt và kết nối phần cứng.

Các bước thực hiện

Với cả 2 nhóm trên, holder đều cần thực hiện các bước sau:

• Bước 1: Chọn loại coin có cơ chế Staking. Tất nhiên, trước khi chọn nhà đầu tư cần xem xét các thông số nhắc tới ở phần trên, để cân đối với nhu cầu, khoản vốn, kỳ vọng và mong muốn lãi suất của mình.
• Bước 2: Cài đặt ví hoặc cấu hình máy tính để chuẩn bị cho việc Staking.
• Bước 3: Nạp coin vào ví/máy tính hoặc sàn để bắt đầu Staking. Đối với các ví lạnh, nhà đầu tư phải luôn đảm bảo ví này được kết nối với môi trường mạng 24/7.
• Bước 4: Chờ coin trưởng thành và bắt đầu nhận lãi.

Lưu ý: Để tối ưu lợi nhuận khi staking, bạn cần đặc biệt chú ý đến các thông số: Lãi suất, lạm phát của coin, giá coin, weight.

5 đồng coin staking có lợi nhuận tốt nhất ở thời điểm hiện tại

Đầu tiên là top 5 dự án có giá trị tài sản được khóa lại nhiều nhất theo bảng xếp hạng của  website stakingreward.com ngày 13/8/2021.

Đây là danh sách được sắp xếp bao gồm các dự án Blockchain nền tảng sử dụng cơ chế PoS và các dự án xây dựng trên nền tảng Blockchain khác. Nhưng cũng cho phép người dùng stake để nhận reward (Profit Share).

Cardano (ADA)

Cardano là một Blockchain nền tảng công nghệ nổi bật với khả năng mở rộng cao, khả năng tương tác tốt và tính bền vững để cân bằng lợi ích giữa miner/node với đội ngũ phát triển.

ADA là đồng tiền điện tử chính thức của Cardano. Cho đến nay (13/08/2021) đã có 13,8 tỷ ADA được dùng để làm phần thưởng staking cho những người tham gia stake ADA.

Ethereum 2.0 (ETH)

Ethereum 2.0 là đích đến cuối cùng của mạng lưới Ethereum trong quá trình nâng cấp từ cơ chế đồng thuận Proof of Work (PoW) sang Proof of Stake (PoS), đồng thời áp dụng Sharding nhằm mục đích nâng cao tốc độ xử lý giao dịch của Ethereum.

ETH hay Ether (ký hiệu: Ξ) là đồng tiền điện tử chính thức của chuỗi khối Ethereum. Trong mạng lưới của Ethereum, ETH có vai trò như nhiên liệu để thực thi các hoạt động liên quan đến giao dịch (phí Gas).

Để stake ETH, nhà đầu tư cần phải có:

• Tối thiểu 32 ETH cho mỗi trình xác thực (validator).
• Máy tính có đủ thông số kỹ thuật phần cứng.
• Kết nối Internet mạnh.

Solana (SOL)

Solana là nền tảng blockchain có mã nguồn mở và hiệu suất cao, khả năng mở rộng lên đến 700,000 số lượng giao dịch xử lý trong mỗi giây và thời gian khối 400ms. Nền tảng này không cần áp dụng các giải pháp phức tạp như Sharding (phân mảnh cơ sở dữ liệu) hay Layer 2.

SOL là đồng coin chính thức của Solana Blockchain. Rủi ro khi Staking SOL gần như bằng 0.

Polkadot (DOT)

Polkadot là một nền tảng Blockchain hay còn gọi là công nghệ đa chuỗi (multi-Chain), không đồng nhất và có khả năng mở rộng cao. Polkadot cho phép các Blockchain kết nối với nhau để chia sẻ dữ liệu và tạo thành một Network phi tập trung.

DOT là đồng điện tử chính thức của Blockchain Polkadot.

Binance Smart Chain (BNB)

Binance Smart Chain là Blockchain được hoạt động song song với Binance Chain của Binance. Binance Smart Chain là blockchain clone của Ethereum trên nền tảng Binance, nó có thể thực hiện việc tạo hợp đồng thông minh, tương thích với máy ảo EVM của Ethereum, đồng thời, BSC cũng hỗ trợ Crosschain với Binance Chain.

BSC không sử dụng một token mới, sàn sử dụng luôn đồng Binance Coin (BNB) làm token chính. Bên cạnh đó, do không có lạm phát nên phần thưởng khi Staking coin BNB cũng sẽ thấp hơn so với các Blockchain khác.

Ngoài 5 đồng coin phía trên, nhà đầu tư cũng có thể tham khảo thêm một số đồng coin được staking nhiều hiện nay như: USDC coin, DAI, Terra (LUNA), Algorand (ALGO), Avalanche (AVAX).

Xu hướng Staking trong tương lai

Staking để cạnh tranh Node, Masternode

Xu hướng này rất rõ ràng và đang diễn ra. Rất nhiều Blockchain nền tảng ra mắt gần đây đã sử dụng cơ chế đồng thuận Staking.

Việc cạnh tranh xảy ra chủ yếu với những người muốn tham gia giữa các vị trí Nodes hoặc Masternodes trong mạng lưới Blockchain. Còn với những người chỉ cần Staking vào các nodes này và nhận thưởng thì đơn giản hơn rất nhiều.

Staking ngay trên các ví

​Đây là 1 xu hướng đã bắt đầu và phát triển từ cuối 2018. Các ví có sẵn lượng user lớn và đồng coin của họ tích trữ trên đó. Thường ví sẽ kết hợp với các dự án có Staking để cho phép khoá coin và stake ngay trên ví của họ.

Một số ví đang hỗ trợ việc này gồm: Ví Cobo, Haskey Wallet, Trust Wallet, Coinomi, Crypto…

Các dịch vụ Staking bên thứ 3

​Tại đây, những người sở hữu coin có thể gửi coin của họ tới Staking Pool của các bên thứ 3 này. Họ sẽ dùng lượng coin đó để ứng cử thành 1 node trong mạng lưới Blockchain và trả thưởng tương ứng với những người tham gia đóng góp.

Ví dụ như: stakewith.us, stake.capital, P2P.org, mycontainer…

Staking trên các sàn giao dịch

Đơn giản là  hold/trade coin/token trên 1 sàn nào đó hỗ trợ tính năng này sẽ được tính là tham gia Staking và nhận phần thưởng. Lượng coin này vẫn nằm trong ví trên sàn của nhà đầu tư và nó không trực tiếp theo giá, quá trình tạo khối hay xác thực giao dịch gì cả.

Ví dụ: Thời gian vừa rồi, cả Binance và Kucoin đều đẩy mạnh chiến dịch này, lượng đồng coin được hỗ trợ ngày càng tăng lên.

• Binance: XML, KMD, ALGO, QTUM, STRAT.
• Kucoin với chương trình Soft Staking: ATOM, EOS, TRX, IOST, NEBL, ONION, NGR, NULS, TOMO, LOOM.

Cách thức này sẽ tạo động lực cho các user của sàn khi vừa có thể tham gia trading trên sàn, vừa nhận thêm được lượng coin mới mà không cần phải khoá coin trong 1 thời gian dài. Đây có thể sẽ là xu hướng mới của Staking trong thời gian tới.

Dự án mở khóa thanh khoản

Dễ thấy nhược điểm của Staking sẽ làm nhà đầu tư bị giam vốn trong suốt thời gian Stake. Do đó, có rất nhiều dự án ra đời để giải quyết tình trạng này.

Không phải cái tên đầu tiên trong lĩnh vực này, nhưng Lido là dự án nổi tiếng nhất với việc hỗ trợ Stake ETH 2.0. Người dùng có thể nhận lại được tài sản tương ứng là stETH trong khi vẫn có thể gửi ETH vào Stake. stETH vẫn có thể được giao dịch, vay mượn bình thường, chỉ có điều không phải chỗ nào cũng chấp nhận stETH.

Trong khoảng 2021 – 2022, các dự án bắt đầu tập trung đấu giá cho nền tảng Parachain trên Kusama và Polkadot. Điều này đòi hỏi phải khóa một lượng rất lớn KSM và DOT. Từ đó hình thành nên các dự án hỗ trợ mở khóa thanh khoản cho KSM và DOT như cách Lido làm với ETH, đó là Stafi.

Trên đây là những chia sẻ về “Staking là gì? Stake coin là gì và những thông tin cần chú ý”.

Theo dõi ngay kênh Cryptocoin24h để được cập nhật nhanh nhất mọi thông tin và sự kiện nổi bật trong thị trường Cryptocurrency.

Các câu hỏi thường gặp về Staking, stake coin là gì?

Tìm hiểu về Staking ở đâu?

Hiện nay Staking đang rất phổ biến và dễ dàng tham gia trên cả sàn hoặc ví. Tuy nhiên, trước khi chính thức tham gia hình thức này, nhà đầu tư nên tìm hiểu về nó.

Ngoài ra, hiện tại các sàn đã có luôn một chuyên mục về Staking, nhà đầu tư có thể vào đó để tìm hiểu tài sản nào đang được hỗ trợ Staking trên sàn, APR bao nhiêu, thời gian khóa,…

Làm thế nào để so sánh phần thưởng staking coin?

Nhà đầu tư có thể truy cập trực tiếp vào website của dự án mà mình muốn Staking để tìm thông tin. Hoặc có thể lên trang https://www.stakingrewards.com/ để tìm kiếm.

Cấu hình máy để Staking coin như thế nào?

Mỗi một đồng coin lại yêu cầu 1 cấu hình phần cứng khác nhau để Staking. Tuy nhiên, việc cần 1 máy tính với VPS riêng để Staking thường dành cho các Node hoặc Masternode.

Còn với các nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn linh hoạt lượng coin của mình, mà vẫn muốn tham gia stake thì nhà đầu tư không cần phải quá quan tâm tới cấu hình máy, vì có thể stake ngay trên các ví hoặc sàn.