Báo cáo dự án – ​Uniswap (UNI)

Giao Thức Thanh Khoản Tự Động Cho Phép Swap Token On-Chain.

• Uniswap là một giao thức trao đổi phi tập trung được xây dựng trên blockchain Ethereum cung cấp giao dịch không giám sát các token ERC-20. Phiên bản đầu tiên (Uniswap v1) đã vào hoạt động từ tháng 11/2018 (ra mắt tại DevCon 4), trong khi phiên bản thứ hai (Uniswap v2) ra mắt vào tháng 5/2020.

• Với Uniswap, user có thể hoán đổi token, thêm token vào pool để kiếm phí hoặc niêm yết token mà không cần bất kỳ bên trung gian nào. Vì tất cả các tương tác đều được thực hiện trực tiếp on-chain, do đó sẽ tốn phí gas, Uniswap đã trở thành nhà cung cấp gas đáng kể nhất trên Ethereum và trở thành ứng dụng phi tập trung được sử dụng rộng rãi nhất tính đến thời điểm viết bài.

• Uniswap được xây dựng trên một hệ thống duy nhất có tên là Automated Market Maker (AMM). Về cốt lõi, tính thanh khoản được tạo ra bởi các pool bao gồm hai token ERC-20. Như một phần thưởng cho việc cung cấp thanh khoản, các bên (Nhà cung cấp thanh khoản hoặc LP) thu phí hoán đổi phát sinh bất cứ khi nào các cá nhân hoán đổi token. Trong Uniswap v2, phí hoán đổi được đặt ở mức 0,30% của số tiền được giao dịch trên danh nghĩa. Phí thu được được phân bổ vào nguồn dự trữ của pool. Sau khi ra mắt UNI token, người nắm giữ UNI sẽ thu về 0,05% cho mỗi lần swap, trong khi phần thưởng của LP sẽ giảm xuống còn 0,25%.

• Mặc dù không phải là AMM đầu tiên, Uniswap đã phổ biến hoá sự phát triển của các giao thức tạo thị trường tự động, dẫn đến việc tạo ra các giao thức cạnh tranh như SushiSwap, điều này phụ thuộc rất nhiều vào tập hợp các hợp đồng mã nguồn mở đã được kiểm toán.

• UNI là token ERC-20 trên blockchain Ethereum cung cấp quyền kiểm soát quản lý giao thức Uniswap, kho bạc cộng đồng token UNI, chuyển đổi phí giao thức (0,05% phí sẽ được thu bởi chủ sở hữu token UNI nếu được kích hoạt), eth ENS, Danh sách token Uniswap mặc định (tokens.uniswap.eth), và token thanh khoản SOCKS.

Lịch sử giá ghi nhận theo ngày (bằng USD)

1. Uniswap vận hành như thế nào?

1.1 Công cụ tạo lập thị trường tự động DEX trên Ethereum

Uniswap là giao thức tạo lập thị trường tự động (AMM) và đồng thời là sàn giao dịch phi tập trung trên blockchain Ethereum. Giao thức Uniswap được tạo thành từ một loạt các hợp đồng thông minh chứa các cặp token. Các hợp đồng thông minh này cho phép người dùng có thể trao đổi bất kỳ token ERC-20 nào với nhau.

Nguồn: Uniswap.

Trong Uniswap, có ba bên chính:

• Người cung cấp thanh khoản (LP) thêm các tài sản vào pool Uniswap (dự trữ) và nhận cổ phần thanh khoản được gọi là “Pool Token”. Họ có thể tạo các pool mới, thêm tính thanh khoản cho các pool hiện có và xóa token khỏi nguồn dự trữ mà họ đóng góp (bằng cách gửi LP Share).

• Nhà giao dịch là các cá nhân có nhu cầu swap hai token (ví dụ: mua KNC bằng USDT). Họ trả phí hoán đổi, phí này được thêm vào nguồn dự trữ của pool KNC / USDT.

• Các trader chuyên nghiệp kinh doanh chênh lệch giá theo dõi bất kỳ độ lệch giá của bất cứ cặp nào với các sàn giao dịch khách (ví dụ: Binance) để thu lợi nhuận từ điều này. Điều này thực thi một cơ chế giá hiệu quả ở pool-level.

1.2 Cơ chế định giá động dựa trên hàm sản phẩm không đổi

Bất kỳ bên nào cũng có thể kiếm được phần thưởng khi đóng góp token vào “pool thanh khoản”, đảm bảo token luôn có sẵn khi cần cho nhu cầu giao dịch.

Một khoản phí 0,3% được tính bất cứ khi nào thực hiện 1 lệnh hoán đổi. Các nhà cung cấp thanh khoản (LP) là các bên cung cấp tính thanh khoản bằng cách thêm token vào một pool cụ thể. Như một phần thưởng, họ nhận được những khoản phí này dựa trên số tiền họ đóng góp cho pool.

Nguồn: Uniswap.

Uniswap dựa vào hàm sản phẩm không đổi để xác định giá thị trường.

Công thức là x * y = k, trong đó x và y bằng số token dư dự trữ theo cặp (ví dụ: BUSD và USDC) trong khi k là hằng số.

Phí được thu cho mỗi lần swap, làm tăng hằng số k trong công thức trên sau mỗi giao dịch vì khoản phí này được “tái đầu tư” trực tiếp vào khoản dự trữ.

1.3 Sự khác biệt với mô hình giao dịch có sổ lệnh (order book) 

Hầu hết các sàn giao dịch đều hoạt động theo mô hình giao dịch có sổ lệnh – nơi giá thị trường được xác định bởi giá mua cao nhất và giá bán thấp nhất. Các sàn giao dịch phi tập trung khác như Binance DEX, IDEX và Loopring DEX được xây dựng trên mô hình order book phù hợp chặt chẽ với trải nghiệm giao dịch của các sàn giao dịch tập trung phổ biến như Binance, Kraken và Bitfinex.

Ngược lại, Uniswap sử dụng pool thanh khoản, nơi giá của token đến từ tỷ lệ của một token này với một token khác trong một pool. Hệ thống này tương tự như các dự án Bancor  và Kyber.

Nguồn: Uniswap.

Khi nhà giao dịch thực hiện hoán đổi giữa hai token (ví dụ: bán 100 KNC cho DAI), số dư dự trữ thay đổi, dẫn đến giá thay đổi.

Giá của token trên Uniswap được kiểm tra bởi các trader chuyên nghiệp kinh doanh chênh lệch giá. Ví dụ: nếu một token được định giá quá thấp, một trader chuyên nghiệp có thể mua nó và bán kiếm lời trên một sàn giao dịch khác cho đến khi giá được cân bằng.

1.4 Sự khác biệt giữa Uniswap v1 và Uniswap v2

Uniswap v1 chỉ chấp nhận pool ERC-20 so với ETH. Do đó, chỉ có thể tạo một pool duy nhất cho mỗi tài sản và đã dẫn đến sự phụ thuộc vào giá của ether, điều này đôi khi sẽ dẫn đến rủi ro tiềm ẩn.

Trong Uniswap v2, nhiều pool có thể được tạo như USDC / BUSD, DAI / KNC hoặc DAI / ETH. Việc bổ sung các cặp đôi duy nhất có thể dẫn đến ít “công đoạn giao dịch” hơn theo quan điểm của người dùng, cuối cùng cải thiện việc thực hiện giá bằng cách giảm phí gas, phí thanh khoản và độ trượt giá.

Uniswap v1 được thiết kế để chống lại sự kiểm duyệt và sẽ luôn tồn tại cùng với Uniswap v2 vì các hợp đồng đã được triển khai trên Ethereum mà không có bất kỳ khả năng thu hồi nào.

Các yếu tố bổ sung của Uniswap v2 bao gồm chuyển đổi giao thức (cho phép chủ sở hữu token UNI thu 0,05% phí swap so với 0,25% đối với nhà cung cấp thanh khoản), logic oracle giá mới, swap nhanh và thay đổi trong kiến trúc hợp đồng. Để biết thêm chi tiết, vui lòng truy cập website chính thức của Uniswap.

2. Các hoạt động kinh tế

2.1 Nguồn cung token UNI 

1 tỷ token UNI đã được phát hành. Nguồn cung ban đầu này sẽ phân phối hoàn toàn trong bốn năm tới, với sự phân bổ như sau.

• 60,00% phân bổ cho cộng đồng Uniswap / 600.000.000 UNI.

• 21,51% phân bổ cho các thành viên trong nhóm và nhân viên tương lai trong 4 năm / 215.101.000 UNI.

• 17,80% phân bổ cho các nhà đầu tư có thời hạn trong 4 năm / 178.000.000 UNI.

• 0,069% phân bổ cho các cố vấn có thời hạn trong 4 năm / 6.899.000 UNI

Phân phối nguồn cung token gốc UNI (%) 

Một phần của quá trình phân bổ token UNI, 60% nguồn cung UNI gốc sẽ được phân bổ cho các thành viên cộng đồng. Kể từ ngày 17 tháng 9 năm 2020, ¼ nguồn phân bổ này (chiếm 15% tổng nguồn cung ban đầu) đã được phân phối để thưởng cho người dùng Uniswap trước đây, họ có thể trực tiếp claim token trên cổng quản trị.

Phần còn lại sẽ được phân bổ cung cấp thông qua khai thác thanh khoản (“yield farming” trên bốn pool được chọn: ETH / USDT, ETH / USDC, ETH / DAI và ETH / WBTC. Việc khai thác tính thanh khoản này sẽ kéo dài trong 3 tháng.

Từ năm 2024, nguồn cung sẽ tăng với tỷ lệ lạm phát hàng năm 2%.

2.2 Mục đích sử dụng token

UNI là token ERC-20 trên blockchainEthereum nhằm khởi xướng và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng thông qua “chia sẻ quyền sở hữu cộng đồng và một hệ thống quản trị sôi động”.

Sau thời gian gia hạn ban đầu là 30 ngày, quyền kiểm soát kho quỹ Uniswap sẽ được chuyển giao cho cộng đồng. Cộng đồng sẽ có thể bỏ phiếu để “phân bổ UNI cho các khoản tài trợ, quan hệ đối tác chiến lược, các sáng kiến quản trị, các pool khai thác thanh khoản bổ sung và các chương trình khác.

”Mặc dù các đề xuất quản trị có thể thay đổi hầu hết giao thức, nhưng một số yếu tố như chuyển đổi phí Uniswap được mã hóa cứng (ở mức 0,05%). Tuy nhiên, các yếu tố khác, chẳng hạn như việc bổ sung thêm các pool sẽ được kiểm soát bởi cộng đồng sau thời gian gia hạn ban đầu. Để được chấp nhận, một đề xuất quản trị phải đáp ứng các điều kiện sau:

• 1% tổng nguồn cung của UNI (được ủy quyền) để đệ trình một đề xuất quản trị.

• 4% nguồn cung của UNI được yêu cầu bỏ phiếu “có” để đạt được con số tối thiểu.

• Thời gian bình chọn 7 ngày.

• Thời gian trễ 2 ngày khi thực hiện.

Đáng chú ý là đội ngũ Uniswap đã tuyên bố ý định của họ là không tham gia vào việc phát triển giao thức, kiểm toán hoặc “các vấn đề khác”. Thay vào đó, cộng đồng sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm và thậm chí được khuyến khích “tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý và quản lý có kiến thức trước khi thực hiện bất kỳ đề xuất cụ thể nào”.

3. Đội ngũ phát triển

4. Hoạt động social và phát triển

Hoạt động cộng đồng

4.1 Hoạt động phát triển

5. Phụ lục